NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
هِشَامِ بْنِ
حَسَّانَ
عَنْ الْحَسَنِ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
مُغَفَّلٍ
قَالَ نَهَى
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
عَنْ
التَّرَجُّلِ
إِلَّا غِبًّا
Abdullah b. Muğaffel
şöyle demiştir:
Rasûlullah (s.a.v.) (sık
sık) saç taramayı nehyyetti ancak gün aşırı olanı müstesna.
İzah:
Tirmizî, Libâs; Nesaî,
Zînet: Ahmed b. Hanbel. IV-84.
"Gün aşın"
diye tercüme ettiğimiz (ğıbben) kelimesinin mânâsı konusunda değişik şeyler söylenmiştir.
Nihâye'de bu kelimenin. "Günler sonra ziyarete gelme': manasında olduğu
ifâde edilir. Hasen: "Haftada bir defa taranma" olduğunu söyler.
Ahmed b. Hanbel ise, "Gün aşırı taranmak" der. Bazı alimler de:
"Ara sıra taranmak" mânâsına geldiğini belirtirler. Bunlardan en
meşhur mânâ tercemede verdiğimiz mânâdır.
Hangi mânâ olursa
olsun, hâdis-i şerif çok sık taranmanın doğru olmadığına delâlet etmektedir.
Herhalde bu nehyden maksat, vehim derecesinde süslenme üzerine düşmemek,
dünyaya haddinden fazla değer vermemektir. Yoksa temizlenmemeyi veya
düzensizliliği teşvik değildir. Çünkü dinimiz temizliğe ve düzene son derece
önem veren bir dindir. Ancak, temiz olacağım veya yakışıklı görüneceğim diye
hastalık derecesinde süs düşkünlüğü de elbette doğru değildir. Nitekim Hz.
Nebi (s.a.v.)'de saçına yağ sürer, sakallarını tarardı.
Nesaî'nin Ebû
Katâde'den rivayet ettiği bir haber ise her gün taranmanın meşruiyetine
delâlet etmektedir. Anılan haberlerde ifâde edildiğine göre Ebû Katâde'nin
kâküiü vardı. Rasûlullah (s.a.v.) kendisine, saçına iyi bakmasını ve onu her
gün taramasını emretti. Aynı haberin Muvatta'daki nakline göre, Ebû Katâde
saçlarının günde iki defa tarardı.
4163 numarada gelecek
olan hadiste de Resûlullah (s.a.v.) saçlara iyi bakılmasını emretmektedir.
Bu hadisler gösteriyor
ki; saçı temiz ve düzenli tutmak Hz. Nebi'in emridir. O halde, üzerinde
durduğumuz hadisteki nehyi zahirine hamletmemek icâbeder.
Munzirî 4163 numarada
gelecek olan hadisle, bu üzerinde durduğumuz hadisin birbirleri ile çelişkili
göründüğüne işaret ettikten sonra, bu hadislerin arasını telif için şunları
söyler.: "Her gün taranmayı nehyeden hadisin, çok sık saç tarayarak, bir
hastalık veya soğuktan zarar görülecek hale düşülmesine hamledihnesi
muhtemeldir. Ayrıca, Ebu Katâde'nin günde iki defa saçlarını yağlaması üzerine,
bunun gerekli bir iş zannedilmesini önlemek ve bu konudaki sünnetin gün aşın
olduğunu beyân için irâd edilmiş olması da mümkündür."
Münavî de sık sık saç
taramanın nehyediliş hikmetini bu davranışın Acemlerin ve dünya ehlinin âdeti
oluşuna bağlar.
Konuyu özetlersek
diyebiliriz ki, müslüman temiz ve düzenli olmalı, kılık ve kıyafetine dikkat
etmelidir. Ancak, düzenli olma gayreti ile ifrata sapmamalı, bu işi hastalık
derecesine getirmemelidir.